გუშინ, სწავლის დაწყების დღეს, ”ლაბორატორია 1918-ის” მიერ თსუ-სთან გამართული აქცია ფეისბუქზე დღის მთავარ თემად იქცა. ხალხი აზიარებდა ბმულებს, აღფრთოვანებას გამოხატავდა ”პროტესტანტი” სტუდენტების მიმართ, ქილიკობდა რექტორ სანდრო კვიტაშვილზე, ლანძღავდა თვითმმართველობას და ა.შ. მრავალგზის იქნა გაქილიკებული კვიტაშვილის სიტყვით გამოსვლა. ეს უკანასკნელი შეგიძლიათ იხილოთ ამ ვიდეოში.
“როცა უნივერსიტეტის სტუდენტი აცხადებს, რომ 4 წელია აქ სწავლობს და ვერაფერი მიიღო, ხოლო ამის შემდეგ მაინც აქვე აბარებს გამოცდებს მაგისტრატურასა და დოქტორანტურაში, ან რაღაც სხვა პრობლემა აქვს, რომელიც ჩვენთვის უცნობია, ან სწორ არჩევანს ვერ აკეთებს. ვისაც პათოლოგიური ზიზღი აქვს აქაურობის მიმართ, შეუძლია სხვაგან წავიდეს.” მიუხედავად იმისა, რომ ეს ჩანაწერები თუ სიტყვები მართლაც მრავალჯერ იქნა ”გადაღეჭილი”, არც ერთ ადამიანს არ გასჩენია კითხვა (ყოველ შემთხვევაში, მე ნამდვილად არ მინახავს), მაინც რატომ აბარებენ ეს სტუდენტები ისევ იმ უნივერსიტეტში, რომელიც ეზიზღებათ; რა აიძულებთ, რომ იქ განაგრძონ სწავლა. აქ კიდევ ახალი კითხვა იბადება: რატომ არ გაუჩნდათ ამ ადამიანებს (ფეისბუქელებს) წინარე კითხვა? ამაზე პასუხს, ვფიქრობ, მოძღვრები გვაძლევენ – უბრალოდ უნდა გწამდეს, ზედმეტი კითხვების დასმა კი მკრეხელობაა :))) მაგრამ მე ცოდვილი, ამჯერადაც ვერ ვიკავებ თავს ამ მკრეხელური საქციელისგან და ვსვამ კითხვას. თსუ-ს რექტორის მსგავსად მეც მიკვირს, რატომ არ უნდა გაეცალო იმ ადგილს, რომელიც არ მოგწონს. არ ვიცი, ბაღის ასაკის ბავშვებს თუ აქვთ ამდენის მიხვედრის უნარი, მაგრამ მოზრდილობასა და მოწიფულობაზე პრეტენზიის მქონე ადამიანს კი ნამდვილად უნდა ჰქონდეს. ცხადია, სტუდენტების წასვლა თუ არწასვლა რექტორს პასუხისმგებლობისგან არ ათავისუფლებს , მაგრამ ჩემი ღრმა რწმენით, ეს სულაც არ ხდის პირველ საკითხს ნაკლებად აქტუალურს ან საინტერესოს. ბოლოსდაბოლოს, სანამ რექტორს მოსთხოვს, იმხელა უნივერსიტეტზე აგე პასუხიო, ადამიანს მხოლოდ საკუთარ თავზე მაინც ხომ უნდა შეეძლოს პასუხისმგებლობის აღება.
სიმართლეს ვიტყვი და დიდი კვლევები ნამდვილად არ ჩამიტარებია, მაინც რატომ ჩააბარა ამ ხალხმა უნივერსიტეტში, რომელიც ეზიზღებათ. მხოლოდ, აქა-იქ მოვკარი თვალი თითო-ოროლა ”არგუმენტს”. მაგალითად, ერთგან ვნახე თსუ-ს მიმართ თითქოს კრიტიკულად განწყობილმა ადამიანმა როგორ განაცხადა, რომ თსუ თურმე საქართველოში საუკეთესო უნივერსიტეტია – დაეთანხმა ამის თაობაზე დიმიტრი შაშკინის განცხადებას. თუმცა სინამდვილეში, მთლად ასეთი საოცრება შაშკინსაც კი არ უთქვამს, მან თსუ ერთ-ერთ საუკეთესოდ მოიხსენია. ისევ ”არგუმენტს” რომ დავუბრუნდეთ, მაშასადამე, თსუ ცუდია, მაგრამ მაინც საუკეთესო. ასევე ვიხილე ”არგუმენტები”: ”სხვაგან სად უნდა ჩააბარო?”; ”სხვაგანაც იგივე ხდება”. ამ საკითხთან დაკავშირებით ჯერჯერობით მეტი არაფერი საინტერესო არ გამიგია. ისღა დამრჩენია, დავკმაყოფილდე შეგროვებული მასალით და მათზე დაყრდნობით ვცადო ამ ადამიანთა მოტივაციის ახსნა.
ვფიქრობ, შეიძლება გამოიყოს სამი სახის მოტივაცია:
- გულუბრყვილო – ”თსუ ცუდია, მაგრამ მაინც სხვებზე უკეთესი და მაშასადამე, საუკეთესოა”. მიკვირს და გამკვირვებია – როგორ შეიძლება თსუ-ში მთელი ოთხი წელი ისწავლო, ნახო და გააცნობიერო (?) მთელი მისი ნაკლოვანებანი და ამის მიუხედავად, მაინც ვერ განთავისუფლდე იმ მითის ტყვეობისგან, რომ ”თსუ საუკეთესოა”. ასეთი სტუდენტი, რასაკვირველია, ბოლოს იმით დაამთავრებს, რომ შაშკინსაც და კვიტაშვილსაც გადაუჯოკრავს თსუ-ს ქება-დიდებაში.
- უპასუხისმგებლო – ”სხვაგანაც იგივე ხდება”. მაინც რატომ არის ამის მთქმელი ადამიანი ისეთი დარწმუნებული, რომ ცდაც კი არ უნდა? ჩემი აზრით, ეს ”არგუმენტი” პირველს წააგავს, ოღონდ უფრო პასიურია.
- ჰეროიკული – ”თსუ ცუდია, მაგრამ მე მაინც დავრჩები და აქვე ვიბრძოლებ მისი გამოსწორებისა და გაუმჯობესებისათვის”. მართალია, ასეთი ”არგუმენტი” ან რაიმე მინიშნება მასზე მე არ მინახავს, მაგრამ ვვარაუდობ, რომ ასეთი რამ შეიძლება არსებობდეს. რა შეიძლება ითქვას ასეთ მებრძოლ სტუდენტებზე? ნაცვლად იმისა, რომ შეძლებისდაგვარად იზრუნონ თავიანთ განვითარებასა თუ ბედნიერებაზე, ისინი საკუთარ თავს და მომავალს თსუ-ს გადასარჩენად სწირავენ. როგორც ჩანს, ამ ადამიანებს სურთ მადლიერმა შთამომავლობამ თსუ-სთვის თავდადებული გმირების სახელით მოიხსენიოს; მთლად უკეთესი კი ის იქნება, წმინდანის შარავანდედსაც თუ გამოჰკრავენ ხელს. 🙂
ნებისმიერ შემთხვევაში, მსგავსი გადაწყვეტილება რაციონალიზმისგან დაცლილი ჩანს და არასერიოზულად გამოიყურება. არასერიოზული და ირაციონალურია ისიც, როცა თვითმმართველობის წევრები გირტყამენ და ამის პასუხად აქციას აწყობ და მეგაფონში გზნებით გაჰყვირი, არა ძალადობასო. მოგვიანებით კი რექტორს შეჰღაღადებ, ბიძია, უთხარი რა, არ დაგვარტყანო. გცემენ? ადექი და უჩივლე. მაგრამ ასეთი პასუხისმგებლობის აღება ხომ ძნელია, ბევრად უფრო ადვილია, აქცია მოაწყო, ტრანსპარანტები აფრიალო და ემოციებად დაიღვარო. თან ეროვნულ ტრადიციებშიც კარგად ჯდება. 🙂 და მაინც, თუ არ შეგიძლია იყო რაციონალური, მაშინ რატომ გაქვს პრეტენზია, რომ ბავშვად, უმწიფრად არ მიგიღონ?
წინა პოსტში ვწერდი, საქართველოში ინდივიდუალიზმს არ სწყალობენ მეთქი. არც რაციონალიზმს სწყალობენ. მოკლედ, ლიბერალური ღირებულებები აქ ვერ ხარობს. ქართველები პრობლემების გადასაჭრელად (?) ან ემოციებს მიმართავენ ან ტრადიციებს, რაციონალიზმს კი ყველაზე ნაკლებად. როგორც ჩანს, თავიანთი მამებისა და დედებისაგან განსხვავებულნი არც ახალგაზრდები არიან.
P.S. თუ მოხდება ისე, რომ რომელიმე მკითხველს მეტისმეტად აღაშფოთებს ჩემი პოსტი, მაშინ ვურჩევ ცივი წყალი დალიოს და ეს წაიკითხოს.
ჯიჯღინა ბლოგი 