Tag Archives: დისკრიმინაცია

ეკლესია, მაფია, პოლიცია

სტანდარტული

სააღდგომოდ დიდი ვნებათაღელვა გამოიწვია პაატა შამუგიას ბლოგპოსტმა და კიდევ ერთხელ დასვა დღის წესრიგში საკითხი, რას წარმოადგენს ეკლესია და რა დამოკიდებულება უნდა ჰქონდეს მის მიმართ საზოგადოებას.

ზემოხსენებული ბლოგპოსტის შთაბეჭდილებით ბევრმა ადამიანმა ეკლესია და სამღვდელოება მაფიას შეადარა, ზოგმა პოლიციასთანაც გაავლო პარალელები. ვნახოთ, რით ჰგავს ან განსხვავდება ეს სამი ინსტიტუტი ერთმანეთისგან.

ეკლესია:

რა სარგებელი მოაქვს საზოგადოებისთვის? არანაირი. ადამიანთა გარკვეულ ნაწილს უქმნის ილუზიას, რომ “ყველაფერი რიგზეა” და “ყველაფერი კარგად იქნება”; ასევე თუ “წესიერად” მოიქცევა, სიკვდილის შემდეგ სამოთხეში მოხვდება. შეიძლება შემომედავონ კიდეც რომ ამგვარი ტყუილი და ილუზია საზოგადოებისთვის სასარგებლოა, მაგრამ მე პირიქით მგონია.

რა ზიანი მოაქვს საზოგადოებისთვის? მღვდლობა მართლაც ძალიან კომფორტული “პროფესიაა”. მღვდლები არაფერ სასარგებლოს არ ქმნიან, არაფრით არ ემსახურებიან საზოგადოებას. ისინი მხოლოდ არწმუნებენ ადამიანებს, თუ ფულს და ძალაუფლებას მოგვცემთ, სამოთხეში მოხვდებითო. ჰოდა, იღებენ კიდევაც – ფულსაც და ძალაუფლებასაც. თუ “მორჩილებაში არ იქნები”, თუ ეკლესიას და მოძღვარს არ დაუჯერებ, თუ შენი ცხოვრების ყოველ დეტალს მოძღვრის კონტროლს არ დაუქვემდებარებ და ყველაფერზე კურთხევას არ ითხოვ, მაშინ ცოდვილი ხარ და ღმერთი დაგსჯის, სამოთხეში ვეღარ მოხვდები… – ეს დისკურსი ძალიან გავრცელებული და ყველასთვის ცნობილია. ეკლესიას უნდა დაემონო, ემსახურო, ფული შესწირო (რაც მეტი, მით უკეთესი), მოძღვარს ყველაფერი დაუჯერო, საერთოდ სასულიერო პირში არასოდეს შეიტანო ეჭვი და არასდროს გააკრიტიკო, რადგან ის “წმინდაა”.

ამგვარად დამონებულ მრევლში/საზოგადოებაში ეკლესიას, რა თქმა უნდა, არ უჭირს გაავრცელოს ის იდეები, რაც კიდევ უფრო შეუწყობს ხელს მისი ძალაუფლების განმტკიცებას – მათ შორის, ფაშისტური, სექსისტური, ჰომოფობიური, ქსენოფობიური ან უბრალოდ აბსურდულ-ირაციონალური და ანტიმეცნიერული იდეები.

ამხელა ძალაუფლების მქონე ეკლესიას უკვე ისიც აღარ უჭირს, რომ არა მხოლოდ თავის მრევლს, არამედ სახელმწიფოსაც გამოსძალოს ფული რამდენიმე ათეული მილიონის ოდენობით (შეგახსენებთ, რომ “სახელმწიფოს ფული” იგივე საზოგადოების, გადასახადების გადამხდელთა ფულია). თუკი სახელმწიფო უარს იტყვის მისთვის ამ ფულის გადახდაზე, დიდია ალბათობა, ეკლესიამ თავისი ზომბირებული მრევლი ააჯანყოს.

ამგვარად, ეკლესია “იკვებება” საზოგადოების ხარჯზე, იღებს დიდ ფულსაც და დიდ ძალაუფლებასაც, ავრცელებს მახინჯ იდეებსა და მენტალიტეტს. ეკლესია აგებულია ადამიანთა ჩაგვრაზე, დისკრიმინაციასა და ექსპლუატაციაზე.

მაფია:

რა სარგებელი მოაქვს საზოგადოებისთვის? არანაირი. მაფიის ზოგი ტიპი ცდილობს, გარკვეულწილად ჩაანაცვლოს პოლიცია და სასამართლო და გადაწყვიტოს ადამიანებს შორის არსებული დავები. მაგრამ მაფიას არ შეუძლია, ჩაენაცვლოს სასამართლოს ან პოლიციას, ის ვერ იქნება სამართლიანობისა და უსაფრთხოების გარანტი, რადგან თავად არის კრიმინალური და უსამართლო. ისიც, ეკლესიის მსგავსად “მუშაობს” მხოლოდ საკუთარი ფულისა და ძალაუფლების გასაზრდელად და არავითარი სხვა მიზანი არ გააჩნია.

რა ზიანი მოაქვს საზოგადოებისთვის? მაფია არღვევს საზოგადოებრივ წესრიგსა და უსაფრთხოებას, ქმნის კრიმინალურ ქსელებს, არის სხვადასხვა ტიპის მძიმე დანაშაულის ბუდე, ადამიანებს ფულს სძალავს და ექსპლუატაციას უწევს. მაფია აგრეთვე ავრცელებს მახინჯ მენტალიტეტს და სხვადასხვა ტიპის დისკრიმინაციულ თუ ფაშისტურ იდეებს, რომლებიც ზემოთ ეკლესიასთან აღვნიშნე.

მაფიის ბოროტების დანახვა გაცილებით უფრო ადვილია, რადგან ის კრიმინალურია და ადამიანების დამონებას უხეში ძალის გამოყენებით ახდენს. აი, ეკლესია კი ღმერთის (სიკეთის) სახელსაა ამოფარებული და მას თავისი ნებით ემონებიან, იმ იმედით, რომ სამოთხეში მოხვდებიან. ტყუილია! არ დაიჯეროთ! მონა ან ზომბი თუ იქნებით, ამის გამო სამოთხეში არ მოხვდებით.

პოლიცია:

რა სარგებელი მოაქვს საზოგადოებისთვის? იცავს საზოგადოებრივ წესრიგს, უზრუნველყოფს ადამიანთა უსაფრთხოებას და ძალადობისგან დაცულობას.

რა ზიანი მოაქვს საზოგადოებისთვის? პოლიციამ შეიძლება გამოამჟღავნოს მიდრეკილება კორუფციისკენ, ზოგიერთი ტიპის დანაშაულის იგნორირების ან სულაც ხელშეწყობისკენ, ძალის გადამეტებისა და ძალაუფლების ბოროტად გამოყენებისკენ…

პოლიცია არის ინსტიტუტი, რომელიც არსებობს ადამიანთა შეთანხმების საფუძველზე. პოლიციის ფუნქცია არის სწორედ ის, რომ მან დაიცვას საზოგადოებრივი წესრიგი, უზრუნველყოს უსაფრთხოება და კანონიერება. მაშასადამე, საზოგადოებას შეუძლია გააკრიტიკოს პოლიცია, მოითხოვოს მისგან, რომ არ გადაუხვიოს თავის ფუნქციებს, მოითხოვოს მასზე მეტი კონტროლი და ა.შ. მაფიის შემთხვევაში, რაიმე კონსტრუქციული კრიტიკა, რომ “ის თავის ფუნქციებს არ ასრულებს”, რა თქმა უნდა აბსურდია. ვფიქრობ, ასევეა ეკლესიის შემთხვევაშიც, რადგან ეკლესიის ოფიციალურად გაცხადებული ფუნქციები და მიზნები ბუნდოვანი და მისტიკურია. გარდა ამისა, სასულიერო პირების კრიტიკა, როგორც აღვნიშნე, პრაქტიკულად აკრძალულია.

როცა “ბედავენ” და რომელიმე მღვდელს აკრიტიკებენ, ეკლესიის დამცველებს ხანდახან მოჰყავთ ხოლმე ასეთი არგუმენტი, ამას მთელ ეკლესიაზე რატომ ავრცელებთ, ცუდი და კარგი ხომ ყველგან არისო. მე მინდა ვუპასუხო მათ, პოლიციაში შეიძლება იყვნენ “ცუდები და კარგები”, მაგრამ ეკლესიაში არა. არც მაფიაში. ეს ორი ინსტიტუტი თავისი არსით არის ბოროტება და თითო-ოროლა “ბუნჩულა” და “შემწყნარებლური” წევრი თუ გამოერევათ, ეს ინსტიტუტის ბუნებას არ ცვლის. ამგვარ ინსტიტუტებს უნდა ებრძოლო.

საყურადღებოა ის ფაქტიც, რომ ეკლესიაც, მაფიაც და პოლიციაც თითქმის სულ მამაკაცებით არის დაკომპლექტებული. ეკლესია და მაფია თავისი არსით წარმოადგენს მკაცრ პატრიარქალურ, იერარქიულ ინსტიტუტებს. ეკლესია და მაფია თავიანთი მახინჯი მენტალიტეტით ჩაგრავენ და მტრობენ არა მხოლოდ საზოგადოებრივ უმცირესობებს, არამედ ისეთ დიდ ჯგუფსაც, როგორიც არიან ქალები. ისინი, რასაკვირველია, იმონებენ თავიანთი წრის გარეთ მყოფ მამაკაცებსაც, მაგრამ მათი გაგებით ქალები (და ჰომოსექსუალი მამაკაცები) იერარქიის კიდევ უფრო დაბალ საფეხურზე დგანან. ამიტომ, მაფია და ეკლესია ნებისმიერ, თვით ყველაზე დაჩაგრულ-დამონებულ მამაკაცსაც კი “საჩუქარს უკეთებენ” – უფლებას აძლევენ, რომ ქალებზე იბატონოს. რაც შეეხება პოლიციას, ისიც, როგორც ყველა ტრადიციული ძალაუფლებასთან დაკავშირებული ინსტიტუტი ძირითადად მამაკაცებითაა დაკომპლექტებული, მაგრამ ვფიქრობ, ამის შეცვლა შესაძლებელია.

მე რომ პოლიტიკური პარტია მქონდეს, ამომრჩეველს შევპირდებოდი:

  1. ეკლესიისთვის სახელმწიფო დაფინანსების შეწყვეტას;
  2. პოლიციის ფემინიზაციას.
იხილეთ რუსი ფემინისტების “პანკ-ლოცვა”

სარვამარტო სექსიზმი

სტანდარტული

საქართველო მარტის დასაწყისში ორ დღეს აღნიშნავს – 3 მარტს, ქართულ დედის დღეს და 8 მარტს, ქალთა საერთაშორისო დღეს. 8 მარტთან დაკავშირებით ზოგადად დიდი არეულობა, დაბნეულობა და გაურკვევლობა სუფევს. ზოგს ჰგონია, რომ ეს საბჭოური გადმონაშთი, “კომუნისტური დღესასწაულია” და როგორც ბოროტებას ისე უნდა ებრძოლოს. 3 მარტიც ხომ თავის დროზე ყოველივე საბჭოურთან და კომუნისტურთან ბრძოლის ეგიდით შემოიღეს; თანაც ქართულ “დედის კულტსაც” კარგად ეთანხმებოდა. მაგრამ 8 მარტის აღნიშვნის ტრადიცია მაინც არ გაქრა და დღესაც ბევრი ადამიანი ამ დღეს “ქალების მიმართ პატივისცემას” ყვავილების ჩუქებით გამოხატავს. როგორც ჩანს, ცოტამ თუ იცის, რომ 8 მარტი გაეროს მიერ აღიარებული საერთაშორისო “დღესასწაულია” და კიდევ უფრო ცოტას აინტერესებს, რომ ეს დღე ქალთა უფლებებს დაუკავშიროს.

ასეა თუ ისე, ფართო საზოგადოებაში მიღებულია აზრი, რომ ამ დღეებში ქალებს განსაკუთრებული პატივისცემით უნდა მოეპყრონ. ახლა მინდა ყურადღება გავამახვილო იმ ფაქტებზე, თუ როგორ გამოხატავს ქართული მედია და ბიზნესი ქალების მიმართ პატივისცემას.

“ჯი პი აი ჰოლდინგი” ქალებს მანქანის დაზღვევას სთავაზობს, ოღონდ სექსისტური რეკლამით. “ფრთხილად! ავტომობილის სარკესთან ქალია!” გვაუწყებს მათი სარეკლამო ბანერი და შემდეგ ყოველგვარი უხერხულობის გრძნობის გარეშე აგრძელებს: “სარვამარტო საჩუქარი მანდილოსნებს…” ბანერზე გამოსახულნი არიან ქალები, რომელთაც ხელში კოსმეტიკური საშუალებები უჭირავთ. ფეისბუქზე აღვნიშნე, რომ ეს რეკლამა ამგვარი სულისკვეთების შემცველია:”სულელო და უპასუხისმგებლო ქალებო, მანქანა ჩვენთან დააზღვიეთ!” მართლაც, რეკლამა იმეორებს სტერეოტიპს, რომ ქალები ცუდი მძღოლები არიან; აგრეთვე სულელები და უპასუხისმგებლოები, რომელთაც თავიანთი “პრანჭიაობის” მეტი არაფერი აინტერესებთ. საოცარია, რას ფიქრობს ამ რეკლამის შემქმნელი, ქალებს შეურაცხყოფა უნდა გაუხარდეთ და სასწრაფოდ უნდა გაიქცნენ ამ კომპანიის მომსახურების საყიდლად?

იმასაც ნუ დავივიწყებთ, რომ ეს “სარვამარტო საჩუქარია”. ქალებს დაცინვას, შეურაცხყოფასა და დისკრიმინაციას უძღვნიან – სწორედ იმ დღის აღსანიშნავად, რომელიც ამ ყველაფრის წინააღმდეგ ბრძოლის სიმბოლოა.

“ჯი პი აი ჰოლდინგს” არც ტელეკომპანია იმედი ჩამორჩა. იქ ახალი გასართობი შოუ, “ქალური ლოგიკა” დაიწყო. ვისაც ჯერ კიდევ არაფერი გსმენიათ ამ გადაცემის შესახებ, შეგიძლიათ იხილოთ მისი ანონსი. მართალია, “იმედს” ეს გადაცემა მაინცდამაინც 8 მარტისთვის არ დაუკავშირებია, მაგრამ ეს პროექტიც ამ პერიოდში დაიწყეს, ამიტომ შეგვიძლია, ესეც ქალებისთვის გაკეთებულ “საჩუქრად” ჩავთვალოთ.

დავიწყოთ იმით, რომ გადაცემის სათაური უკვე სექსისტურია. რამე გადაცემა რომ ყოფილიყო სათაურით “სომხური ლოგიკა” ან “ჰომოსექსუალთა ლოგიკა”, უფლებადამცველებსა და მედიას ეს არ გამორჩებოდათ და დიდ აჟიოტაჟსაც ატეხდნენ (სავსებით სწორადაც), “ქალური ლოგიკა” კი, სამწუხაროდ, აბსოლუტურმა უმრავლესობამ უბრალოდ “გაატარა”.

გარდა სათაურისა, თუ ანონსიც მოისმინეთ, იქაც ნახავდით, რას წარმოადგენს ეს შოუ. საკვანძო ფრაზაა: “შემოქმედებითი ჯგუფის მამრობითი სქესის წარმომადგენლებმა ქალურ ლოგიკაზე უკვე გაიცინეს”. დიახ, ეს შოუ იმისთვისაა, რომ კიდევ ერთხელ გავიცინოთ, რა სულელები არიან ეს ქალები!

ამ გადაცემა-თამაშის პრინციპი შემდეგია: მოწვეული არიან ექვსი ქალი და ექვსი მამაკაცი, რომლებიც თავის მხრივ სამ-სამ წყვილად იყოფიან. ქალებს უსვამენ კითხვებს, ხოლო მამაკაცებმა უნდა გამოიცნონ, იციან თუ არა ქალებმა ამ კითხვის პასუხი; თუ სწორად გამოიცნობენ, მაშინ ფულს იგებენ. წამყვანმა რამდენჯერმე უთხრა მამაკაცებს, რომ “არ არის მნიშვნელოვანი, თქვენ თუ იცით პასუხი”. მართალია, ხანდახან მამაკაცებმა არ იცოდნენ სწორი პასუხი და ქალებმა ზოგჯერ იცოდნენ, მაგრამ გადაცემა იმგვარად არის აწყობილი, რომ მამაკაცის ცოდნა-არცოდნა უმნიშვნელოა, ხოლო ქალებს პასუხის გაცემა მოეთხოვებათ და თუ ისინი უვიცები აღმოჩნდებიან, მათი მსჯელობა სასაცილოა. ჰოდა, მიზანიც მიღწეულია, შეგვიძლია ხაზი გავუსვათ ქალების სისულელეს, “ქალურ ლოგიკას” და ამაზე ვიცინოთ. მიზანი მით უფრო ადვილად მიიღწევა, თუ გადაცემაში ახალგაზრდა მოდელებს მივიწვევთ, რომელთაც, როგორც გადაცემის წამყვანი აღნიშნავს, “ყველაფრის ცოდნა არ მოეთხოვებათ”. მიუხედავად იმისა, რომ ყველა ეს გოგონა სტუდენტიც არის (თავად თქვეს თავის წარდგენისას), ისინი ხაზგასმით მოდელების რანგში იყვნენ წარმოდგენილნი, კოკტეილის კაბებში გამოწყობილები ისხდნენ და “ქალურ ლოგიკას” ამჟღავნებდნენ.

ამგვარად აღნიშნავს 8 მარტს საქართველო. ისღა დამრჩენია, ვთქვა, რომ თუ ვინმე (მამაკაცი) მართლაც სცემს პატივს ქალთა სქესს, ყვავილების ჩუქებითა თუ ავტობუსებში ადგილის დათმობით თავს ნუ შეიწუხებს, არამედ ქალთა შეურაცხყოფა და დისკრიმინაცია გააპროტესტოს.