მიუნხენს მოსწონხარ

შარშან, ესე იგი, 2011 წლის ოქტომბერში ფრანკფურტში წიგნის ბაზრობას დავესწარი. ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობა ყოველწლიურად იმართება და იქ მთელი მსოფლიოდან ჩადიან გამომცემლები, რომ საავტორო უფლებები იყიდონ ან გაყიდონ. უკვე წლებია, ქართველი გამომცემლებიც აქტიურად მონაწილეობენ ამ პროცესში. და მაინც, მიუხედავად ასეთი შესავალისა, ჩემი პოსტის თემა ხსენებული წიგნის ბაზრობა არ არის.

საქმე ისაა, რომ ფრანკფურტში გატარებული ერთი კვირის შემდეგ რამდენიმე დღე ბერლინსა და მიუნხენშიც დავყავი, ახლა უკვე წმინდა ტურისტული მიზნებით. მიუხედავად დროის სიმცირისა, მეტ-ნაკლებად მაინც მოვახერხე ამ სამი გერმანული ქალაქის დათვალიერება და მათი შედარების საშუალებაც მომეცა. ყველაზე კარგი შთაბეჭდილება მიუნხენმა მოახდინა. ამიტომ ამ პოსტშიც მიუნხენსა და ბავარიაზე ვისაუბრებ.

მიუნხენი გერმანიის ერთ-ერთი მიწის, ბავარიის დედაქალაქი და გერმანიაში სიდიდით მესამე ქალაქია. აშენებულია მდინარე იზარზე და ახლოსაა ალპებთან.

მიუნხენი მწვანე ქალაქია უამრავი პარკით – მათ შორის ყველაზე გამორჩეულია ინგლისური ბაღი. ეს პარკი თუ ბაღი ძალიან ლამაზი და მასშტაბურია, ნიუ-იორკის ცენტრალურ პარკზე დიდიც კი ყოფილა. პარკში ჩამოედინება მდინარე იზარი, რომელიც გედებით და იხვებითაა სავსე. ერთ ადგილას მდინარეზე სერფინგის ადგილიც კი არის მოწყობილი.

ინგლისური ბაღი – სურათები

ყვავები პარკში

სერფინგი ინგლისურ ბაღში

არანაკლებ ლამაზია მეორე პარკიც, რომელიც მე ვნახე – ეს უკანასკნელი ნიმფენბურგის სასახლეს აკრავს ირგვლივ. ნიმფენბურგის სასახლე თავის დროზე ბავარიელი პრინცების საზაფხულო რეზიდენცია ყოფილა და აქ დაბადებულა ბავარიის ერთ-ერთი ცნობილი მონარქიც – ლუდვიგ II ბავარიელი. ერთი სიტყვით, ნიმფენბურგისკენ მიმავალ გზაზე გრძელი არხია გაყვანილი, ხოლო უშუალოდ სასახლის წინ გედებიან-იხვებიანი ტბორია. სასახლის უკან კი ვრცელი ტყე-პარკია. ეს პარკი იმდენად “ველურია”, რომ გიჭირს დაჯერება დიდი ქალაქის, ურბანული გარემოს შუაგულში ასეთი ადგილიც რომ შეიძლება არსებობდეს.

ეს არის ის, რამაც განსაკუთრებით მომხიბლა მიუნხენში – მიუნხენი თითქოს იდეალური შერწყმაა: თან დიდია და თან მყუდრო, თან ისტორიულია და თან თანამედროვე.

ნიმფენბურგის სასახლე და პარკი – სურათები

სასახლე შიგნიდან

მე პარკში, ტბასთან

ბავარია, საერთოდ, ძალიან საინტერესო მხარეა. არ შემიძლია აქ არ აღვნიშნო კიდევ ერთი ღირსშესანიშნაობა, რომლის მონახულებაც სამწუხაროდ ვერ მოვახერხე. ეს არის ნოშვანშტაინის სასახლე – ულამაზესი, ზღაპრული ქმნილება. მას წელიწადში მილიონზე მეტი ტურისტი სტუმრობს. ნოშვანშტაინი მეცხრამეტე საუკუნეში აშენდა უკვე ხსენებული ლუდვიგ II-ის ინიციატივით. ლუდვიგ II ზოგადად საინტერესო მონარქი გახლდათ – ხელოვნებისა და სილამაზის დიდი დამფასებელი იყო, მფარველობდა რიხარდ ვაგნერს, მისი ინიციატივით აიგო რამდენიმე მშვენიერი სასახლე… ამის გამო ლუდვიგი ბევრს არ უყვარდა, ბრალს ექსცენტრულობასა და მფლანგველობაში სდებდნენ. ლუკინო ვისკონტის ლუდვიგის  ცხოვრების ამსახველი ძალიან კარგი ფილმი აქვს გადაღებული. თანამედროვე ბავარიაში კი ლუდვიგი საკადრისად არის დაფასებული, რადგანაც ბავარიას ეკონომიკური თუ არქიტექტურულ-კულტურული თვალსაზრისით ძალიან მნიშვნელოვანი მემკვიდრეობა დაუტოვა, პირველ რიგში კი, სწორედ ნოშვანშტაინი. რა გასაკვირია, რომ მიუნხენის ცენტრში ლუდვიგის სახელობის ქუჩაც არის და მისი ძეგლიც დგას.

თუკი გერმანიაში მოგზაურობას გადაწყვეტთ, მიუნხენს და ბავარიას ნუ გამოტოვებთ! 🙂

პ.ს. “მიუნხენს მოსწონხარ” მიუნხენის სლოგანია.

ნოშვანშტაინის სასახლე

უცნობი(?) ისტორია

ცოტა ხნის წინ ვიყავი ბათუმში. განახლებული ქუჩების, ახლად აშენებული სასტუმროებისა და რესტორნების გარდა ჩემი ყურადღება ბათუმის ისტორიამაც მიიპყრო. განსაკუთრებით კი ბათუმის ღვთისმშობლის ეკლესიამ და ძმები ნობელების მუზეუმმა დამაინტერესა.

ბათუმის ღვთისმშობლის ეკლესია

ეს გოთიკური, კათოლიკური ეკლესიის არქიტექტურის ტრადიციებში გადაწყვეტილი ტაძარი მეოცე საუკუნის დასაწყისში აიგო ძმები ზუბალაშვილების დაფინანსებით. მშენებლობა 1902 წელს დასრულდა და ტაძარი ამოქმედდა კიდეც. საბჭოთა პერიოდში ტაძარი გაუუქმებიათ, 1989 წელს კი იგი კვლავ ამოქმედდა, ოღონდ ამჯერად როგორც მართლმადიდებლური. დღემდე ეს ტაძარი ისევ საქართველოს მართლმადიდებლური ეკლესიის საკუთრებაშია და არავინ ფიქრობს იმაზე, რომ ის კათოლიკეებს დაუბრუნონ. ეს ასეა, მიუხედავად იმისა, რომ საეჭვო და სადავოც კი არაფერია – ისტორია ცნობილია, ტაძარი თავიდანვე აიგო როგორც კათოლიკური; არქიტექტურული თვალსაზრისითაც ეს აშკარად არ არის ტრადიციული ქართული მართლმადიდებლური საღვთისმსახურო ნაგებობა. მოკლედ, არავის არანაირი საფუძველი არა აქვს ამტკიცოს, თითქოს ეს ტაძარი ოდითგანვე მართლმადიდებლურია და არა კათოლიკური. საქმე გვაქვს აშკარა უსამართლობასთან – მართლმადიდებლური ეკლესია, ისევე როგორც ბევრი სხვა დაჯგუფება ჩვენს ქვეყანაში, ორმაგი მორალით მოქმედებს. დარწმუნებული ვარ, არც საპატრიარქოს და არც მრევლს არ მოეწონება, რომელიმე სხვა კონფესიამ მართლმადიდებლური ტაძარი რომ მიითვისოს, მაგრამ წინააღმდეგნი არ არიან, თავად ჩაიდინონ იგივე. აღსანიშნავია ისიც, რომ ეს ქმედება არა მხოლოდ ზოგადადამიანური სამართლიანობის უგულებელყოფა და სხვა სარწმუნოების მიმართ გამოჩენილი უპატივცემულობაა, არამედ აგრეთვე საკუთარი ერის წარმომადგენლების მიმართაც. როგორც ვიცით, ტაძარი ქართველი კათოლიკეების აგებულია და ახლაც მათსავე განკარგულებაში უნდა ყოფილიყო. ბათუმელმა კათოლიკეებმა მოძებნეს გამოსავალი – 2000 წელს ახალი, სულიწმინდის სახელობის ეკლესია  ააგეს, თუმცა, რა თქმა უნდა, ვერ ვიტყვით, რომ ამით სამართლიანობა აღდგა.

სულიწმინდის სახელობის ეკლესია

ძმები ნობელების ტექნოლოგიური მუზეუმი 2007 წელს გაიხსნა. ძმები ალფრედ, რობერტ და ლუდვიგ ნობელები ბათუმში მეოცე საუკუნის დასაწყისში ცხოვრობდნენ და მუშაობდნენ. 1876 წელს მათ ბაქოში ნავთობსამრეწველო კომპანია, ,,ძმები ნობელების ამხანაგობა” იგივე ბრანობელი დააარსეს. ძმებმა ნობელებმა დიდი წვლილი შეიტანეს

ძმები ნობელების ტექნოლოგიური მუზეუმი

ბაქო-ბათუმის ნავთობსადენის, რკინიგზის და აგრეთვე ბათუმის ნავთობტერმინალის მშენებლობაში. მათ პირველებმა გაიტანეს ნავთობი ბათუმიდან ევროპის მიმართულებით. მუზეუმი ძმები ნობელების ყოფილ სახლშია განთავსებული (საბჭოთა პერიოდში აქ მილიციის სამმართველო იყო). გამოფენილია ძმები ნობელების ავეჯი, სხვადასხვა ნივთები, აგრეთვე ნავთობის მრეწველობასთან დაკავშირებული სხვადასხვა ტექნოლოგია. თუმცა ექსპონატები ამით არ ამოიწურება – აქ შეგიძლიათ დაათვალიეროთ სერგეი პროკუდინ-გორსკის და რამდენიმე სხვა ფოტოგრაფის მიერ გადაღებული, ძველი ბათუმის ცხოვრების ამსახველი ფოტოები, აგრეთვე ჩინელი ჩაის სპეციალისტის პირადი ნივთები. აღნიშნული სპეციალისტი სხვა ჩინელებთან ერთად საქართველოში ჩაის კულტურის დასანერგად მოუწვევიათ და მათ მრავალი წელი გაატარეს აქ. საინტერესო ბევრია. აღნიშნული ექსპონატების დათვალიერება თვალნათლივ გაჩვენებს, როგორ ვითარდებოდა ბათუმი XIX საუკუნის დასასრულსა და XX საუკუნის დასაწყისში; რწმუნდები, რომ ბათუმს (აჭარას, საქართველოს) ჰქონდა ნორმალური განვითარების პოტენციალი იმ შემთხვევაში, თუ თავისუფალი დარჩებოდა და საბჭოთა ტერიტორიულ თუ იდეოლოგიურ საზღვრებში არ მოექცეოდა. მაგრამ ასე არ მოხდა, საბჭოთა კავშირის შექმნის შემდეგ ყველა წავიდ-წამოვიდა და წინანდელი ეკონომიკური აქტივობაც შეწყდა.