ბიუროკრატია ბოროტებაა ანუ ამბავი სტუდბილეთისა

თსუ-ში 2007 წელს ჩავაბარე. ე.წ. სტუდბილეთები თავიდან თვითონ უნივერსიტეტმა დაგვიმზადა და დაგვირიგა. რამდენადაც მახსოვს, ეს იყო უბრალო ბარათი ზედ სურათითა და გვარ-სახელით. პირველი კურსის ბოლოს კი ეს ბარათები გამოცვალეს – სტუდბილეთის ფუნქცია ამიერიდან ”სახალხო ბანკის” ( აწ უკვე ”ლიბერთი ბანკის”) დამზადებულ საკრედიტო ბარათს უნდა შეესრულებინა. ერთი ასეთი ბარათი მეც მომცეს, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ბარათზე რაღაც შეცდომა იყო. რაღას ვიზამდი, ხელახლა შევიტანე მოთხოვნილი ”საბუთები” უნივერსიტეტის რომელიღაც კაბინეტში და დავიწყე ლოდინი, როდის დამიმზადებდნენ ახალ ბარათს. ლოდინი ფუჭი გამოდგა, არავითარი ჩემთვის განკუთვნილი ბარათი უნივერსიტეტს არ მიუღია. მერე აღარ მახსოვს, ”საბუთების” კიდევ ერთხელ შეტანა დამეზარა თუ უკვე აზრიც აღარ ჰქონდა. ასე იყო თუ ისე, ის სემესტრი სტუდბილეთის გარეშე დავასრულე.

მოგეხსენებათ, უნივერსიტეტის ყველაზე წარჩინებულ სტუდენტებზე სტიპენდია გაიცემა. როდესაც დავინტერესდი, როგორ ხდებოდა ხსენებული სტიპენდიის მიღება, აღმოჩნდა, რომ ამისთვის რაღაც ”ფორმა” უნდა შეგევსო თუ განცხადება უნდა დაგეწერა. მიუხედავად იმისა, რომ უნივერსიტეტს თავისთავად აქვს ინფორმაცია სტუდენტთა აკადემიური მოსწრების შესახებ, სტიპენდიის გასაცემად რატომღაც მაინც განცხადებები სჭირდება – ესე იგი, რაც არ უნდა გადასარევად სწავლობდეს სტუდენტი, თუ განცხადება არ დაწერა, სტიპენდიას ვერ ეღირსება 🙂 ეს კიდევ არ არის ყველაფერი – არასოდეს არსად მინახავს ინფორმაცია სტიპენდიის მიღების ”წესის” შესახებ, არც უნივერსიტეტის საიტზე და არც საინფორმაციო დაფებზე მსგავსი არაფერი ყოფილა გამოკრული. დღემდე ისიც არ ვიცი ზუსტად, ეს განცხადება სემესტრის დასაწყისში იწერებოდა თუ სემესტრის ბოლოს (სტუდენტებმა ამის შესახებ არაერთგვაროვანი ინფორმაცია მომაწოდეს). მიუხედავად ინფორმაციის კატასტროფული ნაკლებობისა, მეორე კურსზე შევეცადე, სტიპენდია მიმეღო. პირველ მცდელობაზე, რამდენადაც მახსოვს, განცხადების შეტანის ვადას გადავაცილე :))) მეორე ჯერზე როგორც იქნა, ჩავიგდე ხელში ძვირფასი ”ფორმა”, მაგრამ ამჯერად აღმოჩნდა, რომ სტიპენდიის მისაღებად აუცილებლად სტუდბილეთი ანუ ”სახალხო ბანკის” მიერ დამზადებული ბარათი უნდა გქონოდა; სხვა შემთხვევაში კი განცხადების დაწერას არავითარი აზრი არ ჰქონდა. იმ პერიოდში ”სახალხო ბანკი” ახალ პირველკურსელებს უმზადებდა ბარათებს, მეც მათ შევუერთდი და კიდევ ერთხელ ვცადე სტუდბილეთის აღება. არ ვიცი, ამჯერად ვინ იყო დამნაშავე – ბანკი თუ უნივერსიტეტი, მაგრამ ბარათი ისევ ვერ მივიღე. რა თქმა უნდა, ვერც სტიპენდია. მერე და მერე ამ და სხვა ადმინისტრაციული თუ აკადემიური პრობლემების გამო სწავლის მოტივაცია თანდათან დავკარგე, ასე რომ სტიპენდიას ალბათ მაინც ვერ მივიღებდი.

ამ ამბავში ჩემთვის სასიხარულო მხოლოდ ის არის, რომ ეს ყბადაღებული სტუდბილეთი გარდა სტიპენდიის შემთხვევისა, მაინცდამაინც არაფერში დამჭირვებია. ჩემმა სტუდენტობის პერიოდმა კი კარგად დამანახა, რომ ბიუროკრატია ბოროტებაა. ბიუროკრატია ან უნდა გაუქმდეს, ან სადაც სულ გაუქმება შეუძლებელია, მაქსიმალურად უნდა შემცირდეს. მაგალითად, საჭიროა კი, გვქონდეს ეს სამინისტროები:

• სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტრო
• კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტრო
• იძულებით გადაადგილებულ პირთა, განსახლებისა და ლტოლვილთა სამინისტრო

ხომ არ აჯობებს, რომ ისინი გაუქმდეს ან მცირე დეპარტამენტის სახით შეუერთდეს რომელიმე სხვა სამინისტროს? საჭიროა, რომ ცალკე გარემოს დაცვის სამინისტრო არსებობდეს და ცალკე ენერგეტიკისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტრო? ხომ არ აჯობებდა მათი გაერთიანება და ზედმეტი ბიუროკრატიის მოშორება? საჭიროა იმდენი დეპარტამენტი და სამსახური, რამდენიც აქვთ სამინისტროებს?

რატომ უნდა ვამრავლოთ ბიუროკრატია, რომელსაც ჩვენი ფულის, დროისა და ნერვების ფლანგვა ეხერხება, საქმის კეთება კი არა?

უცნობი(?) ისტორია

ცოტა ხნის წინ ვიყავი ბათუმში. განახლებული ქუჩების, ახლად აშენებული სასტუმროებისა და რესტორნების გარდა ჩემი ყურადღება ბათუმის ისტორიამაც მიიპყრო. განსაკუთრებით კი ბათუმის ღვთისმშობლის ეკლესიამ და ძმები ნობელების მუზეუმმა დამაინტერესა.

ბათუმის ღვთისმშობლის ეკლესია

ეს გოთიკური, კათოლიკური ეკლესიის არქიტექტურის ტრადიციებში გადაწყვეტილი ტაძარი მეოცე საუკუნის დასაწყისში აიგო ძმები ზუბალაშვილების დაფინანსებით. მშენებლობა 1902 წელს დასრულდა და ტაძარი ამოქმედდა კიდეც. საბჭოთა პერიოდში ტაძარი გაუუქმებიათ, 1989 წელს კი იგი კვლავ ამოქმედდა, ოღონდ ამჯერად როგორც მართლმადიდებლური. დღემდე ეს ტაძარი ისევ საქართველოს მართლმადიდებლური ეკლესიის საკუთრებაშია და არავინ ფიქრობს იმაზე, რომ ის კათოლიკეებს დაუბრუნონ. ეს ასეა, მიუხედავად იმისა, რომ საეჭვო და სადავოც კი არაფერია – ისტორია ცნობილია, ტაძარი თავიდანვე აიგო როგორც კათოლიკური; არქიტექტურული თვალსაზრისითაც ეს აშკარად არ არის ტრადიციული ქართული მართლმადიდებლური საღვთისმსახურო ნაგებობა. მოკლედ, არავის არანაირი საფუძველი არა აქვს ამტკიცოს, თითქოს ეს ტაძარი ოდითგანვე მართლმადიდებლურია და არა კათოლიკური. საქმე გვაქვს აშკარა უსამართლობასთან – მართლმადიდებლური ეკლესია, ისევე როგორც ბევრი სხვა დაჯგუფება ჩვენს ქვეყანაში, ორმაგი მორალით მოქმედებს. დარწმუნებული ვარ, არც საპატრიარქოს და არც მრევლს არ მოეწონება, რომელიმე სხვა კონფესიამ მართლმადიდებლური ტაძარი რომ მიითვისოს, მაგრამ წინააღმდეგნი არ არიან, თავად ჩაიდინონ იგივე. აღსანიშნავია ისიც, რომ ეს ქმედება არა მხოლოდ ზოგადადამიანური სამართლიანობის უგულებელყოფა და სხვა სარწმუნოების მიმართ გამოჩენილი უპატივცემულობაა, არამედ აგრეთვე საკუთარი ერის წარმომადგენლების მიმართაც. როგორც ვიცით, ტაძარი ქართველი კათოლიკეების აგებულია და ახლაც მათსავე განკარგულებაში უნდა ყოფილიყო. ბათუმელმა კათოლიკეებმა მოძებნეს გამოსავალი – 2000 წელს ახალი, სულიწმინდის სახელობის ეკლესია  ააგეს, თუმცა, რა თქმა უნდა, ვერ ვიტყვით, რომ ამით სამართლიანობა აღდგა.

სულიწმინდის სახელობის ეკლესია

ძმები ნობელების ტექნოლოგიური მუზეუმი 2007 წელს გაიხსნა. ძმები ალფრედ, რობერტ და ლუდვიგ ნობელები ბათუმში მეოცე საუკუნის დასაწყისში ცხოვრობდნენ და მუშაობდნენ. 1876 წელს მათ ბაქოში ნავთობსამრეწველო კომპანია, ,,ძმები ნობელების ამხანაგობა” იგივე ბრანობელი დააარსეს. ძმებმა ნობელებმა დიდი წვლილი შეიტანეს

ძმები ნობელების ტექნოლოგიური მუზეუმი

ბაქო-ბათუმის ნავთობსადენის, რკინიგზის და აგრეთვე ბათუმის ნავთობტერმინალის მშენებლობაში. მათ პირველებმა გაიტანეს ნავთობი ბათუმიდან ევროპის მიმართულებით. მუზეუმი ძმები ნობელების ყოფილ სახლშია განთავსებული (საბჭოთა პერიოდში აქ მილიციის სამმართველო იყო). გამოფენილია ძმები ნობელების ავეჯი, სხვადასხვა ნივთები, აგრეთვე ნავთობის მრეწველობასთან დაკავშირებული სხვადასხვა ტექნოლოგია. თუმცა ექსპონატები ამით არ ამოიწურება – აქ შეგიძლიათ დაათვალიეროთ სერგეი პროკუდინ-გორსკის და რამდენიმე სხვა ფოტოგრაფის მიერ გადაღებული, ძველი ბათუმის ცხოვრების ამსახველი ფოტოები, აგრეთვე ჩინელი ჩაის სპეციალისტის პირადი ნივთები. აღნიშნული სპეციალისტი სხვა ჩინელებთან ერთად საქართველოში ჩაის კულტურის დასანერგად მოუწვევიათ და მათ მრავალი წელი გაატარეს აქ. საინტერესო ბევრია. აღნიშნული ექსპონატების დათვალიერება თვალნათლივ გაჩვენებს, როგორ ვითარდებოდა ბათუმი XIX საუკუნის დასასრულსა და XX საუკუნის დასაწყისში; რწმუნდები, რომ ბათუმს (აჭარას, საქართველოს) ჰქონდა ნორმალური განვითარების პოტენციალი იმ შემთხვევაში, თუ თავისუფალი დარჩებოდა და საბჭოთა ტერიტორიულ თუ იდეოლოგიურ საზღვრებში არ მოექცეოდა. მაგრამ ასე არ მოხდა, საბჭოთა კავშირის შექმნის შემდეგ ყველა წავიდ-წამოვიდა და წინანდელი ეკონომიკური აქტივობაც შეწყდა.